Analyse | Waarom de Super League de deur opent voor de F1 zonder FIA

Handenwrijvend stond promoter A22 de massaal opgekomen pers te woord. De gerechtelijke uitspraak was amper enkele uren oud, of het team achter de Super League zag de honderden miljoenen euros in gedachten al binnenstromen. Een Super League moet in de ogen van A22 namelijk de nieuwe geldkoe worden voor de toch al rijkste clubs in het Europese voetbal: een competitie met de achttien beste clubs, waaruit degradatie niet mogelijk is. Miljoenenverdiensten zijn daardoor gegarandeerd. De verkoop van de televisierechten zou veel, heel veel geld moeten opleveren.

UEFA aan de kant geschoven?

Inderdaad is er momenteel al de Champions League, een competitie waarvoor elk seizoen opnieuw via de eigen competitie gekwalificeerd moet worden. Een minder jaar kan er momenteel zomaar voor zorgen dat voor clubs deelname aan de belangrijkste competitie ter wereld aan de neus voorbij gaat; een sportieve en financiële tegenvaller. Bovendien wordt de Champions League afgewerkt onder auspiciën van de UEFA, die jaarlijks tientallen miljoenen aan de competitie verdient. Door de UEFA weg te snijden, zou er met de Super League meer overblijven voor de clubs.

Het is niet vreemd dat juist de UEFA er alles aan gelegen was om de eigen Champions League (en de andere Europese toernooien) te beschermen en de Super League te verbieden. Clubs die toch zouden deelnemen aan de Super League, konden rekenen op fikse straffen. Het Europese Hof heeft nu besloten dat een verbod op het oprichten van een eigen competitie door de clubs tegen Europese regelgeving is. Een beroep tegen deze uitspraak is niet mogelijk.

Formule 1 in strijd met de FIA

Of de Super League er daadwerkelijk komt, is allesbehalve een feit. Wel is nu duidelijk dat sportbonden niet meer kunnen verbieden dat clubs (of teams) een eigen competitie buiten de bond om starten; niet in het voetbal, niet in het volleybal en dus ook niet in de autosport. Ongetwijfeld zal de uitspraak van het Europese Hof op de burelen van Formula One Management aandachtig worden doorgespit.

Het is namelijk geen geheim dat de relatie tussen de FIA - de organisator van de Formule 1 - en de FOM, Liberty Media en de F1-teams danig verstoord is. Aan het begin van december werd dat weer eens duidelijk in de zaak rond Toto en Susie Wolff. De FIA liet de integriteitscommissie een onderzoek doen naar de teambaas van Mercedes en zijn vrouw (managing director van F1 Academy), tot woede van de tien F1-teams. Uiteindelijk besloot de FIA van verder onderzoek af te zien. Het kwaad was echter al geschied.

Zoals eerder bijvoorbeeld de FIA - en met name voorzitter Mohammed Ben Sulayem - de woede van FOM en de teams op de hals haalde door potentiële F1-teams zich te laten inschrijven voor een plek op de grid. Het team van Andretti-Cadillac is door de FIA reeds goedgekeurd om een plek in de Formule 1 te krijgen, FOM en Liberty Media staan niet te springen om de Amerikanen binnen te halen. Zij vrezen namelijk dat met een elfde team de inkomsten voor de rest verminderen.

Meer inkomsten zonder FIA

Op een gegeven moment kan voor de FOM, Liberty Media en de F1-teams het geduld met de FIA op zijn. Gesterkt door de beslissing van het Europese Hof die een monopolie van sportbonden op het organiseren van competities verbiedt, is het plots een stuk eenvoudiger om een Formule 1 zonder de FIA op te richten. Bijkomend voordeel: zonder de FIA zijn de inkomsten voor FOM, Liberty Media en de teams waarschijnlijk hoger. Want waarom is de FIA nog nodig en moet die meedelen in de winst van de F1?

Een klein obstakel had kunnen zijn dat de Formula One Group (de officiële handelsnaam) is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, een land dat geen onderdeel meer uitmaakt van de Europese Unie. De uitspraak van het Europese Hof is daardoor niet rechtsgeldig in het VK. Maar het bedrijf heeft verschillende holdings; niet alleen in het VK en het eiland Jersey, ook in Luxemburg en Nederland (vanwege het fiscaal aantrekkelijke klimaat in die landen, maar dat is een ander verhaal). Via Nederland of Luxemburg kunnen FOM, Liberty Media en de F1-teams dus eventueel het precedent van de Super League aanhalen.

Natuurlijk is niet gezegd dat FOM, Liberty Media en de F1-teams (concrete) plannen hebben om de FIA achter zich te laten. Maar deze toch al machtige partijen hebben dankzij de Super League-uitspraak een nieuwe troef in handen gekregen tegen de ooit zo machtige FIA.